माणसामाणसातला फरक

ही आठवण देखील मी कोल्हापुरला असतानाची ...
M. Sc. ला शिवाजी विद्यापिठात होते. तिथल्या मराठी विषयाच्या कुलकर्णी नावाच्या एका प्राध्यापकाना ज्ञानेश्वरीची सर्वात जुनी प्रत मिळालेली. त्याचे त्यांनी संपादन केले होते. त्या ज्ञानेश्वरीचा प्रकाशन समारंभ होता. त्या कार्यक्रमाला श्री. बाबामहाराज सातारकर आणि न्यायमुर्ती यशवंतराव चंद्रचुड हे आलेले. बाबामहाराजांचे ज्ञानेश्वरीतील एका ओवीवर किर्तन झाले. त्यानंतर न्यायमुर्तीनी पण ज्ञानेश्वरीवर थोडक्यात निरुपण केले. त्यादिवशी प्रथम मला कळले की त्यांचा पण ज्ञानेश्वरीचा किती अभ्यास आहे.

कार्यक्रम संपला आणि व्यासपिठावरुन सांगितले गेले की न्यायमुर्ती आणि बाबामहाराज आता लोकाना स्वाक्षरी देतील. त्यावेळी सुवर्ण ज्ञानेश्वरी वगैरे चाललेले. मला त्यावेळी जरा स्वाक्षर्या गोळा करायची सवय होती. माझा नंवर आल्यावर मी त्या खोलीत गेले. मी पहिल्यांदा बाबामहाराजांच्यासओर उभी राहीले. ते म्हणाले, 'माझी स्वाक्षरी हवी असेल तर माळ घालावी लागेल आणि सुवर्ण ज्ञानेश्वरीसाठी देणगी द्यावी लागेल.' मी त्यांना म्हणाले, 'मी मांसाहार आणि मद्यपान करत नाही तर मी माळ घातली आणि नाही घातली तरी काय फरक पडतो.' ते म्हणाले, 'माझा नियम आहे स्वाक्षरी हवी असेल तर हे करावेच लागेल!' मी तिथुन निघाले. न्यायमुर्ती मला म्हणाले, 'बाळ! इकडे ये.' मी त्यांच्याकडे गेले. ते म्हणाले, 'माझी चालेल का स्वाक्षरी चालेल का?' मला एकदम आनंद झाला आणि मी त्यांच्यापुढे माझी वही पुढे केली. त्यांनी मला माझे नाव विचारले, मी सांगितले. माझे नाव थोडे वेगळे असल्याने त्यांनी अर्थ विचारला, मी सांगितला. त्यांनी वहीवर माझे नाव लिहीले आणि खाली लिहिले 'मोठी हो.'

त्यांना नमस्कार करुन मी तिथुन निघाले. मला दोन माणसांनी दिलेल्या वागणुकीवरुन माणसामाणसातला फरक कळला.